در صورت وقوع آزار جنسي چه بايد كرد؟

اگرچه مواجهه با اين مسئله براى والدين بسيار مشكل است، ولى چنانچه كودكى مورد آزارجنسى واقع شد و والدين بهرصورت غير مستقيم يا از طريق خود كودك از آن مطلع شدند، بايد نكات مهمى را در نظر داشته باشند تا بتوانند آسيب وارده را به حداقل رسانده و از كودك خود به شكل مناسبى حمايت و مراقبت نمايند.

درهر صورت به دليل پيچيدگ ىهاى زياد مسئله و اين كه نحوه مداخله و مواجهه با مشكل بايد به شكلى باشد كه باعث پيچيدگى بيشتر آن نشود، بهر هگيرى از كمك متخصصين در اين زمينه لازم است. معمولاً در كشورهاى مختلف مراكز يا خطوط كمك تلفنى يا حضورى براى ارتباط سريع در موارد فوريت وجود دارند كه والدين و كودكان مى توانند با آن ها تماس بگيرند و براى دريافت كمك اقدام كنند.

و در موارد غير فورى براى كاهش اثرات واقعه و مداخلات درمانى م ىتوانند به متخصصان روان پزشكى كودك و يا ساير تخصصان بهداشت روان مراجعه نمايند. با اين حال والدين بايد براى مواجهه با اين مشكل از قبل مهار تهايى نيز داشته باشند تا بتوانند از همان ابتدا اقدامات مناسب را انجام دهند.

نكته مهمى كه وجود دارد اين است كه به دنبال بروز آزار، احساس كنترل در كودك و مراقب نسبت به شرايط محيطى كم شده يا از بين م ىرود كه منجر به بروز واكنشهاي نامناسب مي شود. آنچه كه در مورد كودك اتفاق م ىافتد، احساسات و هيجانات ناراحت كننده اى است كه در واكنش به آزار ايجاد شده (مثل ترس، نفرت، خشم، ناامنى، وحشت و ...) و افكار و باورهايى (مثل احساس بى ارزشى، مستحق مجازات بودن، لزوم انتقام گرفتن و...) است كه به دنبال اين احساسات در مورد خود و ديگران پيدا مى كند.

كودك ممكن است توانايى مديريت اين احساسات و افكار را نداشته باشد. كودك ممكن است از ترس عواقب آزار مثل از دست دادن دوستان و اطرافيان، برچسب خوردن و يا مورد تنبيه و مجازات قرار گرفتن تا سا لها نتواند افكار و احساساتش را بروز دهد، و شنيدن داستا نهاى مختلف به صورت پراكنده در اين مورد، دريافت اطلاعات ناقص، قرار گرفتن درمعرض باورهاى غلط اجتماعى، ترس از ابتلا به بيمارى هاى خاص و يا از دست دادن برخى تواناي ىها از جمله احتمال ناتوانى در برقرارى ارتباط جنسى در آينده باعث مى شود كه كودك سال ها رنج و ناراحتى و اشتغال ذهنى با اين موضوع را متحمل شود كه اين مسئله موجب كاهش عملكرد وى در زمينه هاى مختلف فردى ،اجتماعى و تحصيلى مى شود. آنچه كه در مورد والدين اتفاق مى افتد احساس غم و اندوه شديد، احساس بى كفايتى در مورد وظيفه والدى، احساس عدم كنترل و ناامنى، خشم، نفرت و حس انتقام و... است.

والدين ممكن است در مورد كفايت خود يا فرزندشان باورهاى نادرستى داشته باشند. در هر صورت بايد دانست كه در مواجهه با آزار، بسيارى از اين واكنش ها طبيعى قلمداد مى شوند ولى اگر همين واكنش هاى طبيعى به شكل صحيحى مديريت نشوند، مى توانند آسيب زا باشند.

والدين و مراقبين در موارد مواجهه با كودك آزار ديده بايد به نحوى برخورد كنند كه كودك بتواند افكار و احساسات خود را به شكل مناسبى بروز دهد. براى اين منظور بايد نكات زير را در نظر داشت:

-1 خونسردى خود را حفظ كرده، احساسات خود را كنترل كنيد و از اقدامات شتاب زده اجتناب نماييدو واكنشهاى شديد نشان ندهيد.
-2 كودك را مورد سرزنش، بازخواست و تنبيه قرار ندهيد.
-3 در سنين پائين تر ممكن است آزارجنسى براى كودك بيش از آن كه معنى تهديد جنسى داشته باشد به معناى تهديد جسمى باشد، به همين دليل لازم است از بروز واكنش هايى كه با برداشت ذهنى كودك سازگار
نيستند، اجتناب كنيد.
4 - از ارائه اطلاعات جنسى بىجا و نامتناسب با سن و يا پرسيدن سؤالاتى در مورد واقعه كه ممكن است اطلاعات جنسى كودك را افزايش دهد خوددارى كنيد.
-5 از انجام سؤال و جواب مكرر با كودك در مورد واقعه قبل از مشورت با متخصصان اجتناب كنيد.
-6 از مواجه سازى كودك با جزئيات واقعه بدون نظر متخصصان خوددارى كنيد.
7 - اجازه دهيد كودك در مورد احساساتش با شما صحبت كند و به شكلى كه آسيب زا نباشد آ نها را بروز دهد.
-8 كودك خود را مثل گذشته بپذيريد و او را از خود نرانيد و از نظر عاطفى طردش نكنيد.
-9 احتمال تكرار واقعه را بررسى نماييد و در صورت لزوم از افراد مورد اعتماد يا مراكز حمايتى جهت ايجاد امنيت لازم براى كودك استفاده كنيد.
-10 در صورت وجود علائم و شواهد آزارجنسى روى لباس و يا بدن كودك يا آثار جراحت و... آن ها را از بين نبريد و به سرعت كودك را به مراكز درمانى تخصصى انتقال دهيد.
-11 در هر شرايطى سريعاً با مراكز تخصصى تماس بگيريد و در مورد اقدامات بعدى مشورت كنيد.
-12 از آن جا كه ممكن است مهاجم كودكان ديگرى را مورد آزار قرار دهد، لازم است مسئله را به مراكز پليس اطلاع دهيد.
-13 در مواردى كه مهاجم از افراد خانواده است قبل از هر اقدامى با مراكز تخصصى مشورت كنيد و اقدامات لازم را براى جلوگيرى از تكرار آزار انجام دهيد.

-14 از خودتان نيز مراقبت كنيد و در صورتى كه قادر به كنترل هيجاناتتان نيستيد، براى بهره گيرى از كمك هاى تخصصى اقدام كنيد.
-15 پس از طى شدن مراحل اوليه براى پيشگيرى از پيامدهاى آزار مداخلات لازم را تحت نظر متخصصان پىگيرى كنيد.

منبع:
كتاب " سوء استفاده جنسي از كودكان" . تأليف دكتر جواد محمودي قرائي. انتشارات قطره

لینک های مرتبط: آزار جنسی چیست ؟